chose

chose, n.


1. a. (objet, etc.) þing (nt. a) > a.m. thing, v.n. þing (nt.), v.h.a. thing (nt. a) > all.m. Ding, v.s. thing, v.fr. thing (nt. a). beaucoup de choses worn fela. chose à mâcher gecow (nt.) ♦ geslit (nt.). chose appartenant à l’église cyricþing/ciricþing (nt. a) ♦ hāligdōm (m. a), v.h.a. heilictuom (nt. a) > all.m. Heiligtum, v.s. hēlagdōm. chose dont on jouit wæstm/we(a)stm (m. et nt. a), v.h.a. wahsmo (m. an), v.s. wastum. chose échangée (ge)hwearf/(ge)hwyrf/(ge)hweorf (nt.). chose étonnante wundor/wunder/wundur (nt. a) > a.m. wonder, v.n. undr (nt.), v.h.a. wuntar (nt. a) > all.m. Wunder, v.s. wundar, v.fr. wunder. chose inutile unnyt/onnyt/unnet (f. jō). chose noire blæcce (f.) ♦ sweartnes (f. jō). chose parfaite en son genre fulla (m. an). chose quelconque/inconnue nāthwæt. chose qui tourne wendend (m. nd). chose répugnante wlǣtta (m. an). chose sacrée cyricþing/ciricþing (nt. a) ♦ hālig > a.m. holy ♦ hāligdōm ←. chose sans importance haga (m. an) > a.m. haw ♦ īdeling swǣm (m.) ♦ unnyt ←. chose utile getǣse/getǣsu/getēse (nt.) ♦ help/hylp (m. et f.) > a.m. help, v.n. hjálp, v.h.a. helfa/hilfa (f. ō) > all.m. Hilfe, v.s. helpa (f.), v.fr. helfe (f.). chose volée stalu (f. ō), v.h.a. stala. chose vue ansīen/an(d)sȳn/ansī(o)n/onsīen/onsȳn/onsēon (f. i), v.s. ansiun ♦bescēawodnes (f. jō) ♦ (ge)siht, v.h.a. gisiht (f. i) > all.m. Gesicht ♦ (ge)si(e)hþ/(ge)syhþ (f. ō). une chose ou une autre nāthwæt. choses créées (monde) gesce(a)ft/gescæft, got. gaskafts {f. i} ♦ woruld/we(o)ruld/we(o)rold/worold/woreld/wiarald/wiaruld/wyrld (f. i) > a.m. world, v.n. verǫld, v.h.a. worold/weralt/wer(o)lt/welt (f. i) > all.m. Welt, v.s. werold, v.fr. warld/wrald ♦ woruldgesceaft/weoroldgesceaft (f. i). choses nécessaires à la vie þearf/þærf (f. ō), got. þarba (f. ō), v.n. þǫrf (f.), v.h.a. darba (f. ō), v.s. tharf, v.fr. therve. choses terrestres woruld ←.

b. quelque chose āhwætāhwæþer/ōhwæþer, v.fr. āhwedder/āuder ♦ āwiht/ā(w)uht/ā(wy)ht/ō(wi)ht > a.m. aught, v.h.a. iowiht/iawiht/eoweht ♦ ǣni(gwi)ht edwihtegehwilc hwā > a.m. who, got. ƕas, v.n. hverr, v.h.a. hwer > all.m. wer, v.s. hw(i)e, v.fr. hwa ♦ hwæt hwæth(w)ugu/hwæthwega/hwæthwigu/hwæthwegu/hwæthwygu/ hwæthwegohwilchwene/hwilchwone/hwilchwegno hwilch(w)ugu/hwilchweganāthwæt nāthwelc/nāthwilcsamhwelc/samhwilc sum > a.m. some, got. sums, v.n. sumr, v.h.a. sum, v.s. sum, v.fr. sum ♦ wiht.

c. bonne chose gōdnes (f. jō). choses agréables (de la vie) ēst (f. i), got. ansts (f. i), v.n. ást (f.), v.h.a. anst (f. i), v.s. anst (f.), v.fr. e(n)st ♦ ēstas (m. pl.). comprendre les choses gescēad witan (perf. pr.) ♦ gescēad cunnan (perf. pr.). entre autres choses hērongemong/hērongemang. exactement la même chose hand swā gelīce.

2. (affaire, cas, circonstance, événement)a. þing ← ♦ wīse (f. ōn), wīs (f.) > a.m. wise, v.n. vísa (f.), v.h.a. wīsa (f. ō et ōn) > all.m. Weise, v.s. wīsa, v.fr. wīs. chose agréable/attrayante/désirable lēof (m.) ♦ wil(l) (nt.) ♦ willa (m. an) > a.m. will, got. wilja (m. jan), v.n. vili (m. jan), v.h.a. willo (m. jan) > all.m. Wille, v.s. willio, v.fr. willa. chose certaine sōþ (nt.) > a.m. sooth, v.s. sōđ ♦ gewiss. chose entendue gehīernes/gehȳrnes/gehērnes (f. jō). chose établie (pratique passée dans les mœurs) geset(t)ednes (f. jō) ♦(ge)set(e)nes (f. jō), v.fr. setnes (f.). chose excellente weorþscipe/wurþscipe (m. i) > a.m. worship. chose facile ē(a)þe (nt. ja/jō). chose futile/insignifiante/négligeable/sans importance haga (m. an) > a.m. haw ♦ īdeling swǣm (m.) ♦ unnyt ←. chose incompréhensible (mystère) gerȳne/gerīne/gerēne, got. garūni, v.h.a. girūni {nt. ja}. chose nécessaire nīedbehǣfnes/nȳdbehǣfnes (f. jō) ♦ nī(e)dþearf/nēodþearf (f. ō), got. naudiþaurfts (f. i), v.h.a. nōtduruft (f. i) > all.m. Notdurft ♦ nēadþing/nīdþing (nt. a). chose nouvelle nī(o)wnes/nēownes (f. jō) > a.m. newness. chose pénible (fardeau) hefignes (f. jō) > a.m. heaviness.

b. choses (train des choses, événements) belimp (nt. a). cours/train des choses woruldrǣden/weoroldrǣden (f. jō) ♦ woruldwīse/weoroldwīse (f. ōn). cours normal des choses gesce(a)ft/gescæft, got. gaskafts {f. i} ♦ gesce(a)p/gescæp (nt. a), v.s. giskap. selon le cours normal des choses woruldlīce/weruldlīce/weoroldlīce. état des choses belimp (nt. a) ♦ gerād (nt.) ♦ getin(c)g (f.) ♦ sǣl/sēl (m. i) ♦ stæl/steall (nt. a) > a.m. stall, v.n. stallr (m.), v.h.a. stal (m. a) > all.m. Stall, v.fr. stall ♦ tī(e)ma/tȳma (m. an) > a.m. time, v.n. tími ♦ wend (m.), v.fr. wend ♦ wīse ← ♦ wīs ←. état des choses incertain twēo, v.h.a. zwiho/zweho {m. an}, v.s. tweho. être l’état des choses (ge)standan > a.m. stand, got. standan, v.n. standa, v.h.a. stantan/standan/stān > all.m. stehen {VF6}, v.s. (gi)standan, v.fr. standa. nature/ordre des choses gecynd/gecind (nt. ja) > a.m. kind ♦ gesce(a)p ←. conforme à l’ordre des choses gecyndelic/gecundelic > a.m. kindly. par la force des choses nēadwīslīce/nīdwīslīce.

c. (actes, exploits) qui fait de grandes choses miceldōend.